Konsultacje społeczne - pigułka wiedzy
Czym są konsultacje społeczne?
Jest to otwarty proces dialogu Urzędu z mieszkańcami. Ma on na celu poznanie opinii lokalnej społeczności na temat różnych istotnych kwestii. Wsłuchując się w głos mieszkańców władzom samorządowym łatwiej jest podjąć optymalne decyzje dotyczące spraw publicznych.
Konsultacje społeczne ogłaszamy po to, by wspólnie ze stroną społeczną wypracować takie rozwiązania, które będą uwzględniały potrzeby mieszkańców. Konsultacje coraz częściej przybierają formę spotkań dyskusyjnych lub warsztatów, w trakcie których każdy może wyrazić swoją opinię na temat będący przedmiotem konsultacji, poznać potrzeby innych, zadawać pytania urzędnikom i ekspertom, po to, by ostatecznie wyrobić sobie zdanie na dany temat. Podczas konsultacji ważna jest wymiana zdań i możliwość usłyszenia propozycji innych osób. Po przeprowadzeniu procesu Urząd przygotowuje i publikuje raport będący podsumowaniem konsultacji. Zawiera on informacje dotyczące przebiegu procesu konsultacyjnego i jego form, zgłoszonych uwag i pomysłów, wyników spotkań i wspólnych ustaleń.
Konsultacje społeczne to głos doradczy, na podstawie którego Urząd podejmuje ostateczną decyzję.
Techniki konsultacji społecznych
| RODZAJ | WARSZTATY | DEBATA/WARSZTATY | |
|---|---|---|---|
| Nazwa | Gra Miasto przyszłości / Future City Game | Planowanie partycypacyjne | World Cafe |
| Do czego jest odpowiedni? | tworzenie wizji rozwoju miejsca (zagospodarowanie przestrzenne i/lub sposoby społecznego funkcjonowania), aktywizowanie społeczności lokalnej | działania związane ze zmianą/projektowaniem przestrzeni, np. rewitalizacja, projektowanie przestrzeni lub budynków publicznych, tworzenie planu zagospodarowania | generowanie pomysłów, uwspólniania wiedzy i wymiany informacji, pobudzania kreatywnego myślenia |
| Kto uczestniczy? | 25 osób: mieszkańców, ekspertów, przedstawicieli różnych instytucji | 8-15 osób, przedstawicieli kluczowych interesariuszy | od 12 osób wzwyż |
| Ile trwa? | 2-3 dni | kilka miesięcy – w tym czasie odbywa się od kilku do kilkunastu spotkań | ok. 4 godzin, w zależności od liczby podgrup |
| Co (kto) jest potrzebne? | odpowiednie miejsce, sprzęt techniczny, materiały warsztatowe, wynagrodzenie dla moderatora (Mistrz Gry) | eksperci: badacze społeczni, urbaniści, architekci, moderator spotkań | odpowiednio zaaranżowana przestrzeń z oddzielnymi stolikami i krzesłami do pracy w grupach |
| Przebieg | 1. analiza problemów globalnych i lokalnych, perspektyw miejscowości,
2.. tworzenie wizji przyszłości, 3. testowanie pomysłów w terenie za pomocą specjalistów, mieszkańców, 4. prezentacja na forum ostatecznych koncepcji wypracowanych w grupach, 5. ocena i wybór najlepszego projektu, dyskusja nad realizacją. |
1. analiza środowiskowa (badania społeczne),
2. interaktywne projektowanie: warsztat z interesariuszami, praca architektów nad wynikami badania, przygotowanie różnych wersji projektu, 3. wypracowanie ostatecznej koncepcji po konsultacjach z interesariuszami. |
1. podział uczestników na podgrupy,
2. równoczesne dyskusje w małych grupach tematycznych przy stolikach, 3. po upływie ustalonego czasu wszyscy, poza gospodarzem stolika zmieniają stolik, 4. gospodarz streszcza dyskusję i animuje nową, 5. uczestnicy rysują/notują na papierowych obrusach, 6. podsumowanie na sesji plenarnej. |
| RODZAJ | DEBATA/WARSZTATY | BADANIA | |
| Nazwa | Sąd obywatelski | Panel obywatelski | Spacer badawczy |
| Do czego jest odpowiedni? | wypracowanie rozwiązania lub sformułowanie opinii w złożonej i kontrowersyjnej sprawie | zbieranie opinii szerszej (reprezentatywnej) grupy osób | diagnoza przestrzeni – badanie opinii i potrzeb dotyczących danej przestrzeni, recenzja zastosowanych w przestrzeni rozwiązań oraz zbieranie pomysłów na ulepszenia i nowe rozwiązania |
| Kto uczestniczy? | 12-16 osób reprezentujących różne grupy społeczne | reprezentatywna próba mieszkańców (od kilkuset do kilku tysięcy osób) na okres 2-4 lat, uzupełniana w miarę potrzeby | Jednorazowo do 8-10 osób reprezentujących różne grupy interesariuszy w zależności od tematu konsultacji |
| Ile trwa? | 2-3 dni | regularny proces powtarzany np. co kilka lat | ok. 1-2 godzin |
| Co (kto) jest potrzebne? | moderator, eksperci w roli „świadków”, odpowiedni lokal | profesjonalni badacze do opracowania narzędzi badawczych, rekrutacji uczestników, przeprowadzenia badań i analizy wyników | osoby prowadzące spacer, mapa trasy wyznaczonej do badania, scenariusz spaceru, aparat fotograficzny |
| Przebieg | 1. powołanie sędziów,
2. zapoznanie sędziów z materiałami informacyjnymi, 3. wysłuchanie stron – ekspertów, przedstawicieli grup interesu, 4. opracowanie rekomendacji (werdyktu). |
1. badanie kwestionariuszowe przeprowadzane na tej samej próbie mieszkańców co kilka lat. | 1. opracowanie dyspozycji do spaceru badawczego oraz formularza obserwacji,
2. rekrutacja uczestników, 3. realizacja spaceru (badacz towarzyszy badanemu lub grupie badanych podczas spaceru w przestrzeni, prowadzi wywiad, notuje obserwacje/uwagi na specjalnym formularzu), 4. opracowanie wyników. |
Źródło: A. Maszkowska, dr M. Wenclik, Przepis na udane konsultacje społeczne, Fundacja Laboratorium Badań i Działań Społecznych „SocLab”, Białystok 2014
Laboratorium Obywatelskie – Soclab.org.pl